žساختار تشکیلاتی آن مرکب از چهار حوزه ویک هیئت امنای 12 نفره بود.
žاین انجمن شعبی هم در شهرستانها داشت که رجال نامداری چون:سپهدار رشتی- سلیمان میرزا اسکندری- عضدالسلطان- کمال الملک- جواد سعدالدوله و... آنهارا اداره می کردند.

هرچند از فعالیت های این نهاد اطلاعات کافی دردست نیست، اما پیروی آن از اصول آراء ملکم وتلاش برای کسب مشروطیت وحقوق متساوی غیر قابل انکار است.

چگونگی تشکیل انجمن اخوت

žجاذبه فراماسونری دربین طبقه فرهیخته ایرانی آن عصر چنان بود که در سال 1317 ق، میرزا علی ظهیر الدوله از مشایخ فرقه صوفیه نعمت اللهی ، نهادی را با نام (انجمن اخوت) تاسیس کرد که تلفیقی بود از گرایش های صوفیانه وفراماسونری واگر چه در ظاهر، دنباله روی خانقاه صفی علیشاهی تلقی می شد، ولی بحث در باره مسائل روز جامعه وسیاست خالی نبودوارتباطاتی نیز با محافل فراماسونری در خارج داشت.

چگونگی تاسیس لژ بیدار ایران

  žدر ربیع الاول 1325 اولین انجمن فراموسونری مورد قبول ماسونی جهان در ایران، به نام (لژ بیدار ایران)تاسیس شد که نخستین اعضای آن را افرادی چون: ادیب الممالک فراهانی- ذکاء المک فروغی وچند تن از مستشاران ومبلغان فرانسوی در ایران تشکیل می دادند.

žانجمنی که ادیب الممالک در باره آن سروده بود:

تااز آن نور سنگ ها بگداخت                                   لژ بیداریی در ایران ساخت

مجمع فرقه فراماسن                                            که به جامانده از زمان کهن

لژهای ماسونی وکارگزاران

žگسترش لژ بیداری وگرایش گروه ها واشخاص متعدد به آن که به منظور کسب تشخص ورسیدن به مقامات عالیه انجام می شد، باعث شد تا اعضای لژ بیداری ایران در زمان انحلال مجلس سوم شورای ملی وگسترش جنگ جهانی اول در ایران در 1333 ق (همزمان با انحلال لژ بزرگ شرق در پاریس1915م) افزایش بسیار یابند وکسانی چونان: ارفع الدوله- شعاع السلطنه- ظل السلطان- قوام السلطنه- وثوق الدوله-علی اکبر دهخدا- مشیر الدوله- مستوفی الممالک- تیمور تاش- فروغی-صمصام السلطنه- و..... به عضویت لژ بیداری در آیند.

نظر یک محقق ایرانی

žیک محقق ایرانی می نویسد که انگلیسی ها وبیگانگان به وسیله محافل فراماسونری اکثریت رجال سرشناس درباری وغیر درباری در ایران را دراین محافل جاداده بودند. حتی گفته شده است که سید جمال الدین اسدآبادی نیز به حلقه فراماسون ها پیوست ودر لژ کوکب شرق به مقام استادی رسید. اگرچه برخی معتقدند که اوقصد نفوذ وبهره برداری از تبلیغات فراماسونری را داشته است یا این که مجذوب شعارهای فریبنده ماسون ها شده بود وسعی داشت تا لژ جدیدی ایجاد وانجمن وطنی را در برابرش برپا کند.

رکود

žدردوره زمانی 1333 ق تا پایان سلطنت رضا شاه وحتی به عبارتی تا دوره مصدق، فراماسونری مختص لژهای افسران واتباع خارجی در ایران بود وتاحدی شاهد رکود پویشهای فراماسونری در بین ایرانیان هستیم ، ولیکن در سالهای 1317 و1320 خ تلاشهایی برای ایجاد لژ رسمی فراماسونری انجام شد که به علت مخالفت اعضای سابق لژ بیداری به فرجام نرسید.
 
چگونگی تاسیس وانحلال لژ پهلوی یا همایون
 
žدر 3 آذر 1330 محمد خلیل جواهری اجازه تاسیس لژ پهلوی یا همایون را به دست آورد وبا ایجاد چهار شبکه در تبریز- اصفهان- خرمشهرواهواز 280 عضو را پذیرش کرد. ولی 4سال بعد این لژ منحل شد ودومین گروه لژ های وابسته به فرانسه نیز در ایران ناکام ماند.

چگونگی تاسیس لژ بزرگ ایران

žدر اسفند 1347 از ترکیب 27 لژ مختلف که وابسته به لژ های انگلیس، آلمان، اسکاتلند و..... بودند، لژبزرگ ایران تاسیس شدوده هاتن از وزرا ء وشخصیت های سیاسی وفرهنگی کشور به آن پیوستند. از جمله: شریف امامی-اقبال- علی منصور- هویدا- پهلبند- هوشنگ انصاری – یار شاطر- همایونفر –پیرنیاو....  .

  žلژهای فراماسونری در ایران در دوران محمدرضا پهلوی :

لژ روشنایی در شیراز            لژمولوی      لژخیام    

لژ بیداری ایرانیان                 لژتهران       لژکوروش

لژ همایون                                لژمهر          لژ ستاره سحرو....

چگونگی تاسیس کلوپ روتاری تهران وباشگاه لاینز ایران

žدر ایران به تبع آمریکا در سال 1335 کلوپ روتاری وباشگاه لاینز با شعار ترویج اصل خدمتگزاری در کلیه کارها وایجاد دوستی وخدمت به همنوعان وترویج مفاهیم بین المللی و.... که هما ن اصطلاحات متداول ماسون بود، تاسیس شد .وبا گسترش اعضاء وتعداد شعب در شهرهای مختلف تازمان انقلاب اسلامی به فعالیت های مرموزانه اش ادامه داد.جالب آن که بسیاری از اعضای آن از فرقه بهایی یا جزو طرفداران فراماسونری وصهیونیسم بودند مانند: جهانشاه صالح، ابراهیم خواجه نوری، عباس مسعودی، احمد هومن و......

 سرانجام

 žهرچند با وقوع انقلاب اسلامی، محافل ماسونی در ایران از رونق افتاد واعضای آنها از صحنه سیاست واجتماع رانده شدند، اما با توجه به برنامه ریزی های محافل استعماری، ماسون ها حرکت خزنده خودرا در بزنگاه های تاریخ حیات جمهوری اسلامی تا حدی انجام داده اند.

نبایداز نظر دور داشت که پدیده وتفکر ماسونی با دوویژگی خود یعنی:

 1- پوشیده انگاری    2- تظاهر به تجدد گرایی

همچنان قادر است در بین جناح ها واقشار اجتماعی فعالیت وکنش داشته باشد.

درحقیقت، نمی توان چندان از جنبه توطئه گری این پدیده به ظاهر اعتقادی هم غافل بود وآن را صرفا امری مربوط به تاریخ دوران قاجار وپهلوی دانست.